Τι είναι η ψωρίαση;
- Μια φλεγμονώδης νόσος που οδηγεί στον υπέρμετρο πολλαπλασιασμό της επιδερμίδας, με αποτέλεσμα τα κύτταρα του δέρματος στις προσβεβλημένες περιοχές να ανανεώνονται κάθε 3 με 6 ημέρες, αντί για κάθε 28. Αυτό προκαλεί επηρμένες, λεπιδώδεις πλάκες στο δέρμα.
- Αντιμετωπίσιμη: Υπάρχουν διάφορες αποτελεσματικές θεραπείες για τον έλεγχο του νοσήματος και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
- Συνήθης: Δεν είστε οι μόνοι. Έχει υπολογισθεί ότι το 2-5% των ανθρώπων παγκοσμίως έχουν ψωρίαση. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ο αριθμός των ανθρώπων που υποφέρουν από ψωρίαση ανέρχεται στις 250.000.
- Μια νόσος ίσων πιθανοτήτων: Άνδρες και γυναίκες και παιδιά διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο εμφάνισης της ψωρίασης. Μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Αν και είναι συνηθέστερη στους Καυκάσιους πληθυσμούς της Βόρειας Ευρώπης, έχει εντοπιστεί σε ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Είναι η ψωρίαση μεταδοτική;
Όχι, δεν είναι μεταδοτική. Δεν προκαλείται από κάποιον ιό ή παθογόνο μικρόβιο. Δεν μπορείτε να την «κολλήσετε» από κάποιον ή να την μεταδώσετε εσείς σε άλλους.
Είναι η ψωρίαση «απλώς» μια δερματοπάθεια;
Όχι δεν είναι «απλώς» μια δερματοπάθεια. Η ψωρίαση δεν είναι μόνο ένα εξάνθημα με δυσάρεστη εικόνα, αλλά κάτι περισσότερο – μπορεί να επηρεάσει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική σας υγεία. Η ψωρίαση μπορεί να προκαλέσει τον ίδιο βαθμό αναπηρίας όπως και ο σακχαρώδης διαβήτης ή οποιοδήποτε άλλο σοβαρό συστηματικό νόσημα.
Είναι η ψωρίαση κάτι παροδικό;
Όχι, η ψωρίαση δεν είναι κάτι παροδικό. Η ασθένεια έχει την τάση να εμφανίζεται και να υποχωρεί και, μερικές φορές, παρουσιάζει ύφεση για μεγάλες χρονικές περιόδους. Κάποιοι άνθρωποι διαπίστωσαν ότι η ψωρίαση σε αυτούς εμφανίζεται περιοδικά, ως αντίδραση σε συγκεκριμένα ερεθίσματα ή ότι επιδεινώνεται σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου.
Τι προκαλεί την ψωρίαση; Γιατί εμφανίζεται; Ποια τα αίτια και οι εκλυτικοί παράγοντες;
Τα ευρήματα των ερευνών δείχνουν ότι η ψωρίαση μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαταραχής του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού. Με βάση αυτά τα ευρήματα, η ψωρίαση αναφέρεται ολοένα και συχνότερα ως «αυτοάνοσο νόσημα».
Ένα αυτοάνοσο νόσημα είναι οποιαδήποτε κατάσταση που προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο επιτίθεται εναντίον των ίδιων των κυττάρων/ιστών του οργανισμού.
Τα περισσότερα δερματικά κύτταρα διαιρούνται και αντικαθίστανται περίπου μία φορά το μήνα (κάθε 28 με 30 ημέρες). Όπως δημιουργούνται τα νέα κύτταρα, τα παλιά κύτταρα στην επιφάνεια του δέρματος πεθαίνουν και αποκολλώνται. Για τα περισσότερα άτομα, η διαδικασία αυτή είναι ανεπαίσθητη. Στα άτομα με ψωρίαση, αυτή η αλληλουχία γεγονότων δε λειτουργεί ομαλά. Αντί να αντικαθίσταται η επιδερμίδα κάθε μήνα, τα δερματικά κύτταρα στις προσβεβλημένες περιοχές αναπαράγονται κάθε 3 με 6 ημέρες. Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των δερματικών κυττάρων αυξάνεται σημαντικά. Καθώς ο αριθμός των νέων κυττάρων που δημιουργούνται τόσο γρήγορα είναι μεγάλος, συσσωρεύονται μέσα στο δέρμα σχηματίζοντας επηρμένες, λεπιδώδεις αλλοιώσεις ή πλάκες.
Στη συνηθέστερη μορφή της ψωρίασης (κατά πλάκας ψωρίαση), τα επιφανειακά κύτταρα αποκολλώνται μαζικά από την επιφάνεια του δέρματος δημιουργώντας λευκά ή ασημί “λέπια”. Κάτω από τα λέπια δημιουργούνται αλλοιώσεις οι οποίες παρουσιάζουν ευαισθησία, είναι κόκκινες και πιθανώς αιμορραγούν. Η φλεγμονή του δέρματος οφείλεται στον αυξημένο αριθμό φλεγμονωδών κυττάρων (λευκοκύτταρα) που αποικίζουν τις πλάκες της ψωρίασης.
Το «γονίδιο της ψωρίασης» δεν έχει ταυτοποιηθεί με ακρίβεια, ωστόσο η ψωρίαση μοιράζεται κοινά στοιχεία με τα γονίδια που συνδέονται με άλλα αυτοάνοσα και φλεγμονώδη νοσήματα. Έτσι εξηγείται γιατί στους ασθενείς με ψωρίαση ενδέχεται να συνυπάρχουν και άλλα νοσήματα, όπως αρθρίτιδα, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, διαβήτης τύπου 1, σκλήρυνση κατά πλάκας.
Πότε μπορεί να εμφανισθεί η ψωρίαση;
Η μέση ηλικία των ασθενών κατά τη διάγνωση της νόσου είναι τα 28 χρόνια και συνήθως πρωτοεμφανίζεται μεταξύ 15 και 35 ετών. Είναι δυνατόν όμως να παρουσιασθεί σε κάθε ηλικία: στην τρίτη ηλικία, σε μικρά παιδιά, ακόμη και σε νεογέννητα. Η ψωρίαση στα βρέφη είναι σπάνια, αν και το 10-15% των ασθενών εμφανίζουν τη νόσο πριν τα 10 τους χρόνια. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι διαγιγνώσκονται 150 – 200.000 νέοι ασθενείς τον χρόνο.
Ποια μέρη του σώματος προσβάλλονται συχνότερα;
Οι βλάβες της νόσου εντοπίζονται συχνότερα στο δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, των αγκώνων και των γονάτων. Παρόλα αυτά η νόσος μπορεί να εμφανισθεί και στα νύχια, στις παλάμες, στα πέλματα, στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, στις πτυχές του σώματος και σπάνια στο πρόσωπο.
Ποιος θα μπορούσε να εμφανίσει ψωρίαση;
Στο 30% των περιπτώσεων η νόσος κληρονομείται, δηλαδή 1 στους 3 ασθενείς αναφέρει οικογενειακό ιστορικό ψωρίασης. Έτσι, εάν ένα παιδί έχει τον έναν από τους γονείς ψωριασικό, οι πιθανότητές του να εμφανίσει τη νόσο κυμαίνονται μεταξύ 1:10 έως 1:4, ενώ φθάνουν στο 50% όταν και οι δύο του γονείς πάσχουν από ψωρίαση.
Οι άνθρωποι με ψωρίαση μπορεί να παρουσιάζουν επιπλοκές στη γενικότερη υγεία τους;
Ναι. Το δέρμα αποτελεί το πιο εκτεταμένο όργανο του σώματος και παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της καλής υγείας (ελέγχει τη θερμοκρασία του σώματος και χρησιμεύει σαν φραγμός στην είσοδο μικροβίων και την ανάπτυξη λοιμώξεων). Όταν το ψωριασικό εξάνθημα καταλαμβάνει μεγάλη έκταση, μπορεί να προκαλέσει απώλεια υγρών, διαταραχή στη ροή του αίματος από το δέρμα και να οδηγήσει, τελικά, στην εμφάνιση λοιμώξεων.
Η ψωρίαση σχετίζεται με άλλα νοσήματα;
Ναι. Συχνά οι ασθενείς με ψωρίαση εμφανίζουν και αρθρίτιδα. Η ψωριασική αρθρίτιδα αποτελεί έναν ειδικό τύπο αρθρίτιδας και διαγιγνώσκεται στο 20% περίπου των ασθενών με ψωρίαση του δέρματος. Η ψωριασική αρθρίτιδα μοιάζει με τη ρευματοειδή, αν και θεωρείται ηπιότερη. Εντοπίζεται στις αρθρώσεις των δακτύλων των χεριών και μπορεί να προσβάλλει το κατώτερο τμήμα της σπονδυλικής στήλης, τα γόνατα και η περιοχή των αστραγάλων. Στη σοβαρή της μορφή προκαλεί μη αναστρέψιμες παραμορφώσεις στις αρθρώσεις και αναπηρία.
Τι είναι η ψωριασική αρθρίτιδα;
Μια φλεγμονώδης αρθροπάθεια που σχετίζεται με την ψωρίαση. Η κατάσταση μοιάζει και συγχέεται με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ). Ωστόσο, οι ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα συνήθως έχουν αρνητικές εξετάσεις αίματος για ΡΑ (<10% είναι θετικοί για ΡΑ έναντι του 80% των ασθενών με PA).
Πως μπορεί να διαγνωστεί η ψωρίαση;
Συνήθως η ψωρίαση μπορεί να διαγνωστεί με βάση την κλινική εικόνα. Ωστόσο, αν είναι απαραίτητο, ο γιατρός μπορεί να πάρει ένα μικρό κομμάτι δέρματος (βιοψία) για ιστολογική εξέταση προκειμένου να επιβεβαιωθεί η ψωρίαση και να αποκλειστούν άλλες ασθένειες, όπως το έκζεμα, μια μορφή καρκίνου που ονομάζεται δερματικό λέμφωμα Τ-κυττάρων, τα φαρμακευτικά εξανθήματα και μια προκαρκινική βλάβη γνωστή ως νόσος Paget. Αν την εμφάνιση της ψωρίασης ακολούθησε μια φαρυγγίτιδα, μπορεί να ληφθεί επίχρισμα από το φάρυγγα για να διαπιστωθεί αν υπάρχει μικροβιακό αίτιο. Αν ναι, πιθανόν να σας χορηγηθεί ένα αντιβιοτικό. Αν έχετε επίσης επώδυνες αρθρώσεις, ο γιατρός πιθανότατα να σας ζητήσει εξέταση αίματος για ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Είναι η ψωρίαση κληρονομική;
Η ψωρίαση έχει μια κληρονομική βάση, ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο κληρονομείται είναι περίπλοκος και δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητός. Ένα παιδί που έχει ένα γονέα με ψωρίαση παρουσιάζει περίπου 1 στις 4 πιθανότητες να εμφανίσει την πάθηση.